A opinião de ...

La pruma braba

“I na mesa de l miu quarto çcunchabado, ourdinário, ampregado i anónimo, scribo palabras cumo la salbaçon de l’alma i douro-me de l ponente ampossible de montes altos, lhargos i apartados.”
Bernardo Soares,
Libro de l zassossego

Parece que nunca deixou de star na moda la cunta de l chamado “Acordo Ourtográfico de la Lhéngua Pertuesa”. Nun bai para muito tiempo que you oubie ua professora de pertués apresentar las sues rezones contra este Acordo, dezindo que nunca na sue bida screberie ótimo, sien pê, i q’inda tenie suidades de quando se screbie pharmácia.
Amporta-me pouco, para esta “Pruma…”, çcutir esse Acordo de la Lhéngua Pertuesa. Assi i todo, nun deixa de ser anteressante ber cumo la giente s’agarra a estas pequeinhas cousas de la scrita, parecendo que ye quaije capaç de dar la sue bida por ua cunsoante, por ua bogal, por un assento ou qualquiera outro sinal diacrítico. Nun antendo porquei nun s’agárran tamien a las palabras i las deixan morrer, çquecéndo-las.
Tamien nun bai para muito tiempo que me parguntórun se la lhéngua mirandesa nun staba a precisar d’un nuobo “Acordo”. Sou d’oupenion que si. Ye preciso un nuobo “Acordo”, ou ua nuoba “Cumbençon”, que deia cuntinuidade a la que mos sirbe d’alheçace, resulba ls problemas que nunca chegórun a ser resulbidos, mas que nun se benga a demudar nun “Zacordo”. Ye que nestes anhos que lhebamos de scrita yá tubimos alguas buonas çcussones, mas tamien yá tubimos outros ansaios para demudar las cousas, i siempre al sabor d’agremiaçones, mais pequeinhas ou mais grandes, mas siempre cerradas subre eilhas própias. Feliçmente que ningua lhebou la sue adelantre. La berdade ye que, indas q’haba muito que fazer, nun beio, anfeliçmente, maneira de q’isso se faga para debrebe. Por isso, bamos andando, sien fazer muitas óndias, fazendo de cunta que las augas túrbias son solo rumiacos an riba d’auga clara.
I anquanto nun furmos capazes de dar esse passo, bamos screbindo cun aquilho que tenemos, dezde que respeitemos las matrizes morfológicas de la lhéngua. Beio cun melhores uolhos aqueilhes que scríben alguas palabras diferentes de mi, q’aqueilhes que, pouco screbindo, solo ándan an cata de las diferéncias cumo se l’ourtografie fusse ua maneira de s’afirmar contra ls outros. I este ye un ponto mais amportante. Las eidentidades, seian eilhas pessoales, nacionales, ou lhenguísticas, que s’alheçáçan contra ls outros i nó por eilhas, son eidentidades anfermas q’hai que curar. L’ourtografie d’ua lhéngua debe tener prancípios i regras. Mas estas dében de ser ls mais lhargas i ounibersales possibles, pois quanto mais diferéncias fúren capazes d’abarcar mais porfeitas seran.
Las lhénguas son feitas de palabras, ditas i screbidas. Se quien las fala las bai demudando, tamien nun hai dúbeda ningua q’alguns scritores (i alguns lhibros) márcan para siempre l sou feturo i l sou çtino. L pertués nun serie l mesmo se nun houbisse Camões, Eça ou Pessoa. I l mirandés nun serie l que ye se nun houbisse Mourinho, Manuel Preto, Fracisco Niebro i muitos outros. Ou melhor, l mirandés ye outro apuis desses scritores i de las sues obras mos ansináren que ye possible usar las palabras para dezir outras cousas, ou pa las dezir d’ua outra maneira.
Por isso, a la selombra de Fernando Pessoa / Bernardo Soares, para quien l’outografie “tamien ye giente” i las palabras son “cuorpos” que podemos apalpar, “sereias” que se deixan ber, gustamos de las palabras bien screbidas. Mas nua era adonde cada beç se fala mais i se diç menos, l que l mais ye preciso ye reçucitar la palabra, ou melhor, l balor de la palabra, dita i pensada, i nó cuçpida a la priessa:
“La mie pátria ye la lhéngua pertuesa. Nada me pesarie se l’ambadíssen ou cunquistássen Pertual, dezde que nun m’anquemodássen pessoalmente. Mas oudeio, cun ódio berdadeiro, cun l solo ódio que sino, nó quien scribe mal pertués, mas quien nun sabe sintaxe, nó quien scribe n’ourtografie simplifcada, mas la página mal sbrebida, cumo pessona própia, la sintaxe zapropiada, cumo giente na quien se bata, l’ourtografie sien ípsilon, cumo l scarro direto que m’anoja andepandentemente de quien l cuçpisse.”

Edição
3707

Assinaturas MDB