A opinião de ...

La pruma braba

En un lugar de la Mancha, de cuyo nombre no quiero acordarme, no ha mucho tiempo que vivía un hidalgo de los de lanza en astillero, adarga antigua, rocín flaco y galgo corredor.
 
Miguel de Cervantes, Don Quijote, I, 1.
 
Fai astanho cien anhos que naciu l Dr. António Maria Mourinho (14.02.1917-13.07.1996). Nun fai falta que you scriba eiqui seia aquilho que fur nien subre la sue biougrafie nien subre l sou lhabor pu la lhéngua i la cultura mirandesas durante todo l seclo XX. Nó por el nun ser merecedor q’eiqui screbisse, mas porque l campo ye pequeinho i – assi spero – outras pessonas i outros spácios haberá para falar desses assuntos. L que you traio ye mais simples. Traio ua cunta q’el mesmo publicou nos «Apontamentos sobre o Conto Popular Mirandês» in Actas do Colóquio Internacional de Etnografia, Santo Tirso, Câmara Municipal de Santo Tirso, Vol. VI, 1963, pp. 297-309. La cunta fui registrada an caçareilhos, an 1949, i oubida a Joaquim Ventura, cun 46 anhos.
“Era ua beç dous homes que benien por un camino alantre.  Yá habien andado un die anteiro sien comer.  Apuis de tanto andar, era pula tardesquita, an ne Berano, i inda fazie muita calma.  Chegórun a un lhugar chenos de fame i de sede tamien, i antrórun nua taberna eili a la antrada daquel lhugar.  Nun traien denheiro nien un nien outro, mas cumo tenien tanta fame, mandórun benir ua posta i punírun-se a comê-la i mandórun benir para cada un sou quartilho de bino i íban buendo uas pingas.
Apuis que comírun i bubírun, yá quedórun bien calientes, mas cumo nun tenien denheiro, nun sabien cumo se habien de scapar sien pagar.
Era no Berano.  I bai un, fizo que le habie mordido ua mosca no cachaço i botou-se a fugir pa la rue a toda la priessa i l outro tamien.
Apuis que s’apanhórun na rue, botórun-se a fugir pul camino alantre.  Quando yá íban algo longe de la taberna, la taberneira saliu a la rue toda assustada, porque bie que ls homes se habien scapado sien pagar.
I anton ampeçou-le a bozear:
– Eh!... Á tius de la mosca!... Á tius de la mosca!... Moscai para cá!...I ls homes cada beç fugien mais...
– Á tius de la mosca!... Á tius de la mosca!   Moscai para cá!...
I ls homes arrespundírun-le:
– Si... mas se la mosca ben dalhá!...”
La cunta ye la stória de dous tius, q’apuis d’habéren andado un die anteiro sien comer, chegórun a un cierto lhugar. Ende antrórun n’ua taberna para comer i buer. Nun tenendo denheiro para pagar, purírun-se a fugir. Quando la tabarneira chamou por eilhes, arrespundírun que stában a ser atormentados por ua mosca i que, por isso, nun  podien tornar para trás.
Trata-se d’ua cunta d’abinturas ou, se quejirmos, d’ua cunta houmana, sacada de la rialidade de la bida, an que ls heiróis angánhan a todos cun las sue manhas i artimanhas. “Star cun la mosca”, tal cumo las bacas ou ls burros quando son atacados por eilhas, quier dezir nun parar queto, quedar zanquieto ou nun parar sossegado. An ne fin de cuntas, tal cumo nas stórias cun animales, ls dous tius nada mais fázen que sastifazer la sue necidade de comer. Mas nien por isso la cunta deixa de ser puosta an lhugares “naturales” i houmanos: un lhugar, ua taberna, ua rue… Assi i todo, se ls sítios eijísten nun son claramente nomiados. Por isso, la cunta puode passar-se nun camino ou nun lhugar qualquiera de l mundo. Ye este l jogo ficcional: antre l rial i l eirreal, antre la determinaçon i l’andeterminaçon, deixando l oubinte cun la possibilidade d’ancuntrar, nun sítio qualquiera, l cenário pa la (sue) stória.
I assi, falando d’un lhugar andefenido, nun podemos deixar d’armanar l’ampercípio desta pequeinha cunta cun ua de las obras maiores de la lhiteratura ounibersal: “N’un lhugar de la Mancha, de que nun  quiero lhembrar-me l chamadeiro…”

Edição
3613

Assinaturas MDB