A opinião de ...

La pruma braba

No volverá tu voz a lo que el persa
Dijo en su lengua de aves y de rosas,
Cuando el ocaso, ante la luz dispersa,
Quieras decir inolvidables cosas.
 
Jorge Luis Borges, “Límites”
 
Passado manhana, die 21 de Febreiro, ye l Die Anternacional de las Lhénguas Maternas. Antre nós, l die aquestuma passar zapercebido. Mas nun deixa de ser amportante lhembrá-lo.
Falar de lhénguas  maternas ye lhembrar la maneira cumo daprendemos l mundo i aquilho que stá al nuosso redor. La lhéngua materna ye aqueilha que se daprende de maneira natural, atrabeç de la família i de l meio social. Por isso, ye eilha que stá n’alheçace de l nuosso pensamiento i na maneira cumo bemos l mundo.
Ye buono lhembrar tamien que, segundo la UNESCO, hai arrimado a 7.000 lhénguas ne l mundo. Destas, la metade stá amenada de zaparecer. Ye ua delor mui prefonda que se sinte i que mos trai l’eideia de la muorte d’ua lhéngua. I hai ua que muorre todos ls quinze dies!  Ne l feturo,  naide poderá oubir la boç dessas lhénguas d’outra maneira que nun seia an grabaçones. I estas nun ténen alma i nun ténen bida. Cada lhéngua ten ua stória para mos cuntar. I puode haber un die an q’essa stória yá solo quede na mimória de l último teçtemunho bibo.
Ye por todo isto que, dezde l anho 2000, la UNESCO anstituiu este die. Para mos lhembrar aquilho que pardemos quando anterramos esse derradeiro teçtemunho. I quei podemos fazer para q’essa stória, essa boç, essa cultura, seia passada a las giraçones feturas. La UNESCO diç siempre que las hénguas son ua riqueza cultural ancalculable, pois se trata d’ua maneira única d’anterpretar l mundo, un bien cultural q’armana eidentidade, antegraçon social i comunicaçon.
Mas qual ye berdadeiramente l grau de dibersidade de las lhénguas?
Hai quien diga que las difréncias son poucas i se quédan pu la rama. Mas hai tamien quien garanta que las lhénguas se çtínguen de tal maneira que nien sequiera maginamos.
L assunto ten amplicaçones mui amportantes, seia pa l ansino de las lhénguas, seia pa la maneira cumo antrepretamos l sprito houmano.  I la teorie chomskiana d’ua “gramática ounibersal” ampeça a ser puosta an causa i a ganhar cada beç mais outros caminos. Nun ye defícil aceitar l’eideia “d’ounibersales” quando la medida ye solo ua manada de lhénguas. Mas seran eilhes berdadeiros para todas las lhénguas? Bien antendido que podemos aceitar que las lhénguas ténen muito mais cousas que las armánan do que las çtínguen. De maneiras q’ua pequeinha difréncia nun ye suferciente para dezir, q’an giral, las lhénguas son desta ou daqueilha maneira. Mas se you sou un falante de mirandés, de kayardild ou de badjara, aqueilha anformaçon nun me sirbe para nada. L que tengo que fazer ye daprender la lhéngua, quier eilha seia armana ou nó.
Esta grande manta de farrapos úrde-se cun las capacidades houmanas para zambulber sistemas lhenguísticos sien ningua planificaçon cunciente. I tápa-se cun la buntade de daprender, usando, ou seia, falando las lhénguas.
 Astanho, l tema propuosto pu la UNESCO ye “A camino de feturos durables grácias a l’eiducaçon multilhengue”. Las lhénguas, subretodo la minoritairas i de pobos outóctones, traspórtan la cultura, ls balores i l saber tradicional i ténen, por isso, un papel amportante na promoçon de melhores feturos. I eiqui queda, para ancerrar, la mensaige d’Irina Bukova, diretora giral de l’UNESCO, para este die:
“Por oucasion deste Die deixo un pedido para que l potencial de l’eiducaçon multilhengue seia reconhecida an todo l lhado, ne ls sistemas eiducatibos i admenistratibos, nas spressones culturales i ne ls media, l ciberspácio i las trocas comerciales.”

Edição
3616

Assinaturas MDB