A opinião de ...

La pruma braba

“La fala mirandesa ye de Pertual, i ls que la fálan son pertueses d’alma i couraçon.”
 
António Maria Mourinho
 
Ne l próssimo més de Julho fai anhos la cidade de Miranda. Ye siempre altura de relhembrar q’ua de las nuossas riquezas ye la nuossa lhéngua. Ye eilha que mos fai únicos i diferentes de ls outros. Mas, se neste campo, falta fazer muita cousa, hai outro que nun merece grandes çcussones: ye l’aceitaçon de l mirandés cumo lhéngua, cumo strumento de cultura, cumo strumento de comunicaçon, cumo alheçace de la nuossa música, de la nuossa lhiteratura i de la nuossa eidentidade.
Mas nien siempre assi fui. Eiqui traio alguas de las palabras, ditas an 1945, quando la cidade fazie 400 anhos i la fiesta fui mais rugida que nunca.
Las filadeiras de Dueis Eigreijas, segundo l Comércio do Porto de 12.7.1945 cantában assi:
Miranda
Bielha abandonada
Inda nun sós bielha
Eiqui stamos nós.
 
Dues Eigreijas
Cantando i rezando
Rindo i trabalhando
Nun ten mais lidar.
 
Mas la boç de la lhéngua nun fui oubida. Zbarrou-se contra la dureza de las peinhas, calhándo-se na lonjura q’aparta Miranda de la capital. Nun hai notícia de q’algua beç isso tenga anteressado un cachico que seia ls gobernantes desse tiempo. Quanto als jornales, fui nos dies seguintes, apuis de la procisson oufecial haber passado, q’ampeçórun a dar outras notícias subre la lhéngua. Miranda tornou a la paç i sossego q’antes tenie i l mirandés seguiu scundido i sien afrontar l poder de la mai-pátria. Agora yá se puodien poner an ne jornal alguas palabras mirandesas.
I las que mais s’oubírun i que mais bruído fazírun fúrun las de Bazílio Rodrigues que, delantre de las outeridades, fizo l Elogio de l Dialeto Mirandés, apresentando l mirandés cumo ua ardança que nun debe ser çquecida i reclamando tamien l’antegraçon de Bilasseco i de Caçareilhos an ne cunceilho de Miranda. Este testo fui publicado an ne suplemento lhiterairo de l jornal Primeiro de Janeiro, de l die 18 de Julho de 1945. Na purmeira página desse suplemento, al lhado de nomes cumo de ls críticos lhiterairos João Gaspar Simões i Adolfo Casais Monteiro, d’artigos subre Valle Inclán, Eça de Queirós u Oliveira Martins, aparece l nome i l testo de Bazílio Rodrigues. Ye seguramente ua honra pa l mirandés que, segundo l jornalista, ye ua “relíquia lhenguística”, que la maiorie de ls pertueses nun conhecie.
L testo, an forma de berso, ye bastante lhargo, assi que solo transcribo alguas partes, atualizando l’ourtografie. Nel se reclama l respeito pu la lhéngua, apelando tamien als mirandeses para que l’acarínhen porque ye la fala de ls sous abós, q’atrabeç de la lhéngua tórnan a bibir:
La lhéngua particular
Que l cunceilho sabe falar
Este antigo palabreado
De benerados abós ardado,
Tan particular sien eigual
Que nun hai outro na Pertual,
Deberá ser respeitado,
Protegido, acarinhado.
(...)
Miranda, pobre Miranda
Que tanto tenes sido roubada!
De ls tous balores sburgada,
Nien al menos este scapou:
Até l dialeto se te roubou!
Poboaçones que fúrun tues
Antre outras, ua i mais dues
Firmes, mai querida, quedaran
I l tou dialeto nunca deixaran
Neste recanto pertués
Fálan siempre mirandés!
Stime-se esta lhéngua antiquada
Por homes de balor apreciada!
Ampáre-se cun carinho
De Sendin a San Martino
Nien spanhol nien pertués,
Puro i particular mirandés;
(…)
Stimada cumo un claro speilho
An que todos ls mirandeses honrados
Beian ls traços de ls antrepassados
I por sous particulares desinatibos
Stando muortos, le paréçan bibos!
Proteija-se esta lengua, ampáre-se!
Nunca debe de abandonar-se
Porque nun hai museu que la guarde,
I quando nun die mais tarde
Eilha de todo se pardir
Naide la fará rebibir!
 

Edição
3634

Assinaturas MDB