A opinião de ...

La pruma braba

“Uns balorizórun an dólares la zgrácia i outros cuntórun debidamente ls cadabres i las últimas palabras.”
 
Amin Maalouf, Samarcanda
 
Diç ua bielha cunta mirandesa q’era ua beç un lhobo que se fui a cunfessar.  I tenie muito pecado, muito pecado, pus yá habie comido mais de milenta canhonas i cordeiros.
Adespuis l cura renhiu-lo muito por haber feito tanta muorte. I bai anton dou-le por penitença que solo podie comer arrate i meio de chicha por die.
Anton l lhobo fui-se mui triste, nun sabendo cumo habie de ser deili para lantre.  Solo arrate i meio de chicha por die!...
Fui-se andando puls caminos, andando, mui triste i bie ls ganados guardados puls pastores i cun muito perro que le lhadrában i corrien atrás del.  Tenien uns cordeiricos mui lindos, solo de dous meses, mui gordicos i dezie assi:
− Si! Si!...Cada un solo fai dues onças, nun bale la pena, pus you querie que tubisse cunta cierta!...
Apuis de muito andar, yá lhebaba muita fame, yá se le apegában las tripas a las costielhas i yá nun podie mais. Ancuntrou-se nun cerrado, adonde andaba ua burra a pacer, cun un burrico de trés semanas.  Anton l lhobo puso-se a beilar mui cuntento i a dezir assi pa la burra:
− Mira!  burrica!... Bou-te a comer!... Agora si bou a cumprir bien la penitença cumo me mandou l cura: ye mesmo justo, justico, un arrate a la burra, i meio al burrico!... I comiu-los a dambos.”
Stou cierto q’esta cunta fizo rir muita giente ne ls seranos d’Eimbierno. I stou tamien cierto que, datrás, muitos l’antendien i sabien quanto era un “arrate” i ua “onça”. Hoije yá nun sabemos. Ye berdade que las palabras nácen i muorren. Mas tamien ye berdade que puoden renacer ou reçucitar. No causo destas palabras, para quien tenga mais curjidade an sabé-lo, un arrate ye ua antiga medida de peso – la forma ben de l árabe “ar-ratl” – i corresponde a arrimado 459 gramas. Ua onça ye tamien ua antiga medida – la palabra ben de l lhatin “uncia” – i son mais ou menos 29 gramas.
Mas s’estas medidas yá stan çquecidas, i cun eilhas las palabras i ls chamadeiros, lhémbra-me hoije de l causo de la palabra “arroba”, que ye tamien ua medida de peso, que tamien yá poucos saberan quanto ye, mas que fui, por assi dezir, reçucitada i anda hoije na boca de l mundo.
Ampeçando pu la ourige de la palabra, tamien eilha ben de l árabe “arrúb” querendo dezir “la quarta parte”. I la quarta parte era la de l “quintal”, de 100 libras, que serien mais ou menos 46 kg. Mas la berdade ye que l peso bariaba muitas d’uas tierras a outras indas que, na Tierra de Miranda, s’aceite que l’arroba pesa 15 kg ciertos. Seia cumo fur, l que ye tamien cierto ye que l muito uso desta medida an papeles i decumientos comerciales fizo cun que ls scribanos passássen a screbir este balor solo cun la forma “@”, lido cumo arroba. La palabra i l símbolo ampeçórun assi a ser usados, yá dezde l seclo XV, an lhénguas cumo l spanholo, l pertués mas tamien l francés i mesmo l anglés.
Ora, an finales de l seclo XIX, acunteciu ua cousa mui simples mas tamien mui amportante: este símbolo, dada la sue amportança comercial, passou a fazer parte de ls teclados de las máquinas de screbir. I assi quedou, pardendo la sue outelidade, a la medida q’esses aparatos fúrun sendo substituídos por outros para fazer cuntas ou para screbir la cuntabelidade.
Fui por isso q’an 1971, l programador  Ray Tomlinson la scolhiu para fazer parte de las direçones de correio eilhetrónico, antre outras rezones porque an anglés se lie cumo “at” (adonde), i benie mesmo a calhar par’andicar l lhugar “adonde” s’huoçpedaba l correio d’un usuairo. Stá claro que l nuobo símbolo anformático se liu, an pertués, francés, spanholo, mirandés, etc., nó cumo “at”, mas cumo “arroba”. I assi, ua palabra que yá se julgaba muorta, fui reçucitada pa la bida de todos ls dies pul uso de l’abrebiatura. I esta quaije re-ancarnaçon ne l mundo moderno lhieba agora a que l’arroba s’use tamien para andicar l género − por eisemplo ciudadadan@ −, i tamien par’eidenteficar un eimissor na rede Twitter®.
Las palabras nunca muorren. Drúmen, de fraqueza, quando nun las usamos.  Mas  assi q’un las diç, mesmo que seia sien querer, çpértan, siempre listas, bibas i siempre cun ganas de mos dar a conhecer l mundo. 

Edição
3665

Assinaturas MDB