A opinião de ...

La pruma braba

 
Ye problema que debe çputar-se
antre ls outores de mais nome i nota,
se puode essa mulhier d’Aljubarrota
cun la de Trás-de-ls-Montes acumparar-se.
 
Camilo Castelo Branco, Nuites sien suonho
 
Nuites sien suonho” (Noites de insónia), puode ser ua de las obras menos conhecidas de Camilo Castelo Branco. I tamien nun ye por causa deilha que se fala an Camilo cumo un outor que se “lhembrou” de la Tierra de Miranda. Essa honra stá guardada pa la “Queda de um anjo”. Mas la berdade ye que Calsito Elói nun le ganha, an balentie i coraije, a la mirandesa tamien salida de la pruma de Camilo. Ten por nome Elvira i ye apresentada cumo l’eigual, indas que para melhor, de Brites de Almeida, la conhecida panadeira d’Aljubarrota.  Las cuntas de “Nuites sien suonho”, “ouferecidas a quien nun puode drumir”, son ua manada de doze bolumes, an que Camilo apresenta pequeinhos testos que, segundo l própio, fúrun anspirados an muitas de las sues nuites sien suonho. Mas eilhas fázen tamien parte d’ua corriente, las chamadas “cuntas rurales”, de que “Las cuntas de l Tiu Jouquin”, de Rodrigo Paganino (1835-1863), son talbeç l melhor eisemplo.
Andábamos pul anho de 1762, era l més de Maio, i por bias de la chamada “Guerra de l siete anhos”, l castielho de Miranda acabarie zbarrolhado. Antrórun ls spanholos i un deilhes quijo aprobeitar-se tamien de la formosura d’ua mirandesa que bibie an zlhado de l Frezno, lhougo alhi al passar de la puonte. Ye esta la cunta que Camilo mos trai i que ten cumo títalo “La concuorriente de Brites de Almeida”. Eiqui deixarei, por dues bezes, an traduçon mirandesa.
“La façanhosa forneira d’Aljubarrota rejiste a l’ancredulidade de la crítica, arrimándo-se a las caiatas de l patriotismo i a la pala. Sábe-se pouco de las  façanhas de Nuno Álvares i Mem Rodrigues. Nada dízen ls storiadores de las apostas i zafios de ls cabalheiros de Mestre de Avis. Assi i todo, que la forneira matou siete spanholos borrachos, feridos ou drobados de canseira, isso, que nun puode ser honroso porque ye mesquino, daprénden-lo ls ninos, i repíten-lo ls mais bielhos cun afronta i proua. Por honra de la mie pátria, quiero crer que la cunta de la panadeira d’Aljubarrota ye tan outéntica i berdadeira cun la de l caldeiron d’Alcobaça, preso n’arraial de D. João I de Castielha. Deian-se-me honras de Niebuhr nesta cousa de l caldeiron d’Alcobaça.
Houbo outra heiroína, mas digna de cunfiança i, assi i todo, çconhecida. Essa fizo un feito de nobre coraige, mirando l rostro de l einemigo i derribándo-lo. Fui l causo q’an 1762 ls spanholos, comandados pul marquês de Sarriá, ambadírun Pertual pu la Probíncia de Trás-de-ls-Montes. La cidade de Miranda fui de las tierras d’aqueilha probíncia la que mais xufriu las arremetidas de l eizército ambasor. Alhi acerca, passa l riu Frezno, an que las dues bordas se comunícan por ua puonte. Na punta squierda desta puonte bibie ua mulhier casada, an que l tiu s’alistara nas guerrilhas spalhadas pu ls çfaiadeiros de las peinhas de l Douro. Un piquete de spanholos, cun sou sargento, passou la puonte de l Frezno. L sargento biu la tie de l guerrilheiro, q’era la mais guapa i angraçada moça de la comarca. Puso ls suldados d’atalaia a pequeinha çtáncia de la puonte, i tornou de nuite, acumpanhado de dous, cun l propósito de se fazer amar de la camponesa por meio d’assalto.”

Edição
3667

Assinaturas MDB