A opinião de ...

La pruma braba

Esta ye la madrugada que you asperaba
L die purmeiro anteiro i lhimpo
Adonde salimos de la nuite i de l silenço
I lhibres habitemos la sustáncia de l tiempo.
Sophia de Mello Breyner Andersen, “25 de Abril”
 
Ua de las poucas recordaçones que tengo de l die 25 de Abril de 1974, na Tierra de Miranda, ye la lhembráncia de nesse die haber ido cun miu pai a anxertar. An ne fin de cuntas, nada mais simbólico que tener un die d’anxertie no die de la lhibardade! Para mi, cun nuobe anhos d’eidade, isso de la reboluçon pouco quererie dezir. Miu pai, dízen qu’era mui buono anxertador, mas quanto a saber l que se passaba ne l mundo i tamien an Pertual solo pulas notícias qu’éran dadas ne l rádio (teniemos un de pilhas, mui buono), mas essas tamien solo salien las que l regime querie i, tamien por isso, éran defíles d’antender. Mas nesse die fui cun nós tiu Antonho Martinho, tamien anxertador, grande cuntador de cuntas i de lhonas i siempre duonho de las últimas nubidades. A mi, por eisemplo, traie-me meio anganhado, dezindo-me que ls amaricanos yá habien chegado a la lhuna i que bundaba mirar par’eilha para se ber ua scabadeira qu’eilhes alhá habien puosto a scabar. You si miraba, mas la scabadeira nunca la bi! El, quando you me queixaba, dezie-me siempre que staba de l outro lhado i que nun se podie ber.
Seia cumo fur, la berdade ye que tiu Antonho Martinho, nesse die, soubo de la Reboluçon. Por isso, a la tarchica, bieno a chamar-mos pa la irmos a ber a la telebison. I alhá fumos nós. Dou fé d’alguas eimaiges (a preto i branco) adonde se bie muita giente, i de l mesmo tiu Antonho Martinho mos dezir qu’agora si, la lhibardade staba a chegar. Mas quei serie essa cousa de la lhibardade?
Uns tiempos apuis ampeçórun las “reouniones”. Fazien-se n’antiga scola i la giente iba alhá a fazer queixas de cousas qu’habien passado ou xufrido. Uns dezien que la guarda les habie roubado muita cousa que traien de Spanha, outros queixában-se de nunca haber recebido las geiras de trabalho quando abrírun la nuoba strada… Delantre stában uns tius que parecien screbir muito i siempre íban dezindo qu’agora todo iba a ser pagado. Mas cumo quiera qu’inda hoije stan a la spera de recebir!
Tamien las rues i las paredes de las casas quedórun mais guapas cun l sien-númaro de pinturas qu’uns i outros íban ponendo. Un die, benírun tamien ls suldados a la nuossa scola. Lhémbra-me d’un deilhes mos haber parguntado se gustábamos de la professora i s’eilha mos trataba bien. Todos dezimos que si. Mas quando se fúrun siempre houbo quien dezisse que se l’houbíssemos falado de las reguadas que lhebábamos, eilha podie ir presa. Era bien capaç de ser isso la lhibardade!
Apuis,  chegórun las cantigas. La de la gabiota que you iba cantado puls caminos, sien saber quei éran las gabiotas, mas mirando las apapoulas, que tamien salien na cantiga i parecien abiertas de propósito pa l’oubir.
I cun l’apapoula me quedo hoije. La palabra, na sue forma pertuesa, diç José Pedro Machado, ben talbeç d’ua forma moçárabe “habapáura”, deribada de l lhatin “papāvĕrem”. L mesmo filólogo acrecenta que na forma “habapáura” houbo l’anfluença de la palabra árabe “habb” (grano, semiente), i na forma pertuesa tamien l’houbo de “papa”. Ora, la forma mirandesa, cun a- n’ampercípio, lhiebamos directamente a la fuonte moçárabe i a la palabra fundadora “habb”. Assi, la lhéngua mirandesa stende las sues manos pu las lhénguas i culturas que por eiqui passórun i eiqui deixórun las sues raízes. Cumo las lhénguas son mensageiras de paç, podemos dezir, cumpanheiros, que la lhibardade stá a passar por eiqui. Solo hai que daprender a falar!

Edição
3574

Assinaturas MDB