A opinião de ...

La pruma braba

L adaige que nun ben a prepósito, antes ye baboseira que sentença.
 
Miguel de Cervantes, Don Quijote, II, LXVII.
 
Fizo onte anhos que l Padre António Mourinho screbiu ua Antrada pa ls sous “Ditos dezideiros”. Datado de Loures, “1 d’Abril de 1996 (die de ls anganhos)”, l testo dá-mos cunta de la sue alegrie an ber publicada ua obra pa la qual trabalhou durante muitos anhos. “A muita giente parecirie arrojado i scusado ajuntar lhonas, refranes ou “ditos dezideiros”, cumo dirie quien m’ansinou ua grande parte deilhes durante mais de meio seclo, mie mai i mius abós, que ls trazien cumo regla de bida segura i cierta de l seclo XIX”, scribe Mourinho.
La berdade ye que la sue recuolha nun ten nada de “scusado”. Trata-se d’ua cemba d’adaiges que son la cemba d’ua sabedorie, alisada dezde l fondo de ls seclos, que sirbe d’eisemplo, ansina i fai pensar. Quien s’anteressa por este “saber popular”, sabe que la sue eijistença stá, storicamente,  armanada cun la bariabilidade. Dirie mesmo que se trata de la sue calactelística ontológica fundamental. Por isso, Mourinho tubo l cuidado de registrar tamien alguas bariantes, chegando assi al númaro de 3980 adaiges.
Nua “Nota final de agradecimiento” screbida a 3 de Maio de 1996, cumbencido que la publicaçon staba para salir, l outor agradece a alguas pessonas que tubírun l trabalho de “trascrebir l oureginal pa l computador, de fazer la “rebison de las probas i la capa”. Por rezones que çconheço, la obra nun chegou a ber la lhuç de l die.  L que sei ye que l outor dessa capa era l scultor António Nobre que, sabendo de la mie antençon de publicar esta obra, cumo bieno a ser publicada an 2007, s’oufereciu para ampeçar de nuobo l trabalho, guardando ls antigos motibos de la capa, mas dándo-le ua lhenguaige mais moderna i acumpanhándo-la tamien la tipografie.
An anho de lhembráncias, merecidas, eiqui quédan alguas de las palabras que you screbi n’Antrada dessa eidiçon. Nun sei se la mesma yá s’acabou mas, s’assi fui, serie ua berdadeira houmenaige re-eiditá-la.
Ls “Ditos…” nun son solo adaiges. Eiqui s’ancóntran tamien traba-lhénguas, adabinas, rezas, spressones cumparatibas, cuntas i lhonas de la Tierra de Miranda. Cada un deilhes, a la sue maneira, sconde i deixa ber un cachico de la maneira de ser i de sentir de ls mirandeses, ou seia de la sue eidentidade. I de quei ye eilha feita? Antes de mais ye l resultado de la memória comun, de la stória i de la buntade de se dezir i de s’afirmar cumo pobo. Mourinho, n’ua “nota” subre estes “ditos” diç que son la segunda Bíblia de ls mirandeses. I assi deberan ser bistos, ua beç que nun hai ningun pobo nien ningua cibelizaçon que nun se stribe an testos fundamentales i fundacionales. La giente de la Tierra de Miranda ten un de ls sous alheçaces eidentitários mais firmes i prefondos nesta sabedorie milenar, stribada na boç i na palabra, trasmitida ouralmente, rodada i spurmentada ne l saber de ls anhos i cun la garantie de las giraçones. Son estes ls sous testos fundacionales que merécen ser bistos i respeitados cumo tal.
La sue amportança stá, an purmeiro lhugar, na lhéngua mirandesa. Ye eilha la trabe mestra adonde se stríban. Fui eilha q’ansinou ls mirandeses a falar. Cun eilha conhecírun l mundo. Cun eilha daprendírun a bibir, comunicando. Cun eilha batizórun las árboles, ls fruitos, las peinhas, ls rigueiros, las tierras de las preinadas i de las arriba. Assi conhecida i nomeada, atrabeç desse acto criador, ganhou alma i bida, donde l home bibe an paredes-mieiras cun ls mistérios, ls miedos, las crenças ou ls ancantos que son, eilhes mesmos, l sagrado.
An segundo lhugar stá la cultura oural. Sien lhibros adonde registrar l saber, estes ditos dezideiros son la forma, rodada puls seclos, adonde se fui arrumando la sabedorie i l’anteligença popular, cun la prefundidade que solo las cousas simples puoden tener. Muitas bezes las sues raízes ban a buer a la cultura árabe, andiana ou crestiana. Mas, porque medrórun nesta tierra, son sous fruitos, son mirandeses dezde la pele até la carunha, pois ye neilha que crecírun i amadurórun.
An terceiro lhugar stá la sue outeridade. Ye assi porque assi fui dito i nó porque stá scrito. Son berdades berdadeiras que merécen l respeito doutros menumientos i doutras obras d’arte.

Edição
3622

Assinaturas MDB