A opinião de ...

Nó, nun morrereis; mas Dius sabe que, no die an que l comirdes, se bos abriran ls buossos uolhos i sereis cumo Dius, quedareis a conhecer l bien i l mal.
 
Génesis, 3, 4-5
 
L home mirandés bibe paredes-meias cun la debindade. Todo aquilho que passa ou que l ambulbe i nun ten splicaçon necita d’ua eimaige a quien pedir ua mano. Ua antidade adonde ir a saber de splicaçones, a quien agradecer l bien que se passa, mas tamien a quien culpar de ls males i de las maleitas xufridas. Essa antidade ten un nome: ye Dius. La palabra ben-mos directamente de l lhatin – deus, dei – mas l’eideia nun ye mui diferente daqueilha que ls gregos chamórun théos, i que stá presente an muitas palabras cumo “politeísta”, ou seia, aqueilhes qu’acredítan an muitos diuses.
Mas la raiç que chamamos indo-ouropeia, donde mánan estas i outras formas, ye mais fonda. Deilha bénen, por eisemplo, las palabras “dius” i “die”, que ténen an comun l’eideia de “lhuç”. Fui nesta raiç que ls remanos ancuntrórun las palabras para formar ua palabra nuoba, Júpiter, l pai de todos ls diuses i, por isso, l sou nome quier dezir “pai de l die”. Ye a el que se dedicará l mais grande de ls planetas i que, nalguas lhénguas, cumo l spanholo ou l francés, tubo tamien dreito a recebir, an sue honra, l nome de l die que s’ancontra no meio de la semana, la quinta, “jueves” ou “jeudi” (<Iovis dies).
Seia cumo fur, nun hai dúbeda que la cultura de la Tierra de Miranda anda armanada cun la cultura crestiana. I la lhéngua nun puode scapar a esse spardeilho que bai apanhando las palabras que son speilhos de las cousas i de rialidade. Ye por isso que nas saludaçones tradicionales se cumboca l nome de Dius, cun l “Dius mos dé… buonos dies, buonas tardes ou buonas nuites”, cun la respuosta a traer tamien cun eilha l mesmo nome de Dius: “Buonos dies, tardes, nuites… mos dé Dius”.
Mas nesta cata d’armanamiento cun la(s) debindade(s) ls gregos antigos lhebórun-mos la delantreira. De tal maneira se querien ajuntar cun eilhes, subretodo cun Baco, que buien grandes quantidades de bino para séren capazes de cunseguir essa ounion. A esse stado se chamou – i se chama – “antusiasmo” (<enthousiasmós), ua palabra formada de “entheos” ou “enthos”, ou seia, aquel que lhieba un dius drento (en + theos). Era tamien assi que las antigas sibilas se ponien quando falában i spargien ls sous ouráculos. I dízen qu’era qu’un “antusiasmo” que muitos poetas i profetas antigos ancuntrában las fuorças de las sues palabras i de las sues profecies.
Nun serie por fuorça mas si por fraqueza que, datrás, muitos ninos éran deixados a ls puortas de las eigreijas. Serien subretodo crianças nó deseadas, nacidas fuora de ls casamentos, que ls curan arrecuolhien i a quien batizában quaije siempre cun l nome de l santo desse die i l subrenome de “Diusdado”, ou seia, “dado por Dius”. Ye cierto que la “debindade” nun daba propriamente ls ninos, nien tan pouco ls iba a poner an pie de l’eigreija. Mas tamien ye cierto que l cura nun era “adabino” para ser capaz de consultar cun ls diuses i assi quedar a saber quien éran ls pais de tales ninos.
Buono, i cun estas palabras bos digo “adius”, ou seia, bos ancumendo a El porque, pa la semana, hai outras palabras a la spera de séren çcubiertas.